Enstantane

06 Mart 2020

Enstantanenin fotoğrafa etkisi hareket netsizliğidir

Hareketin dondurulması veya hareket hissi vermesinde baş rol oynuyor. Doğru bir enstantane ayaları yaratıcı fotoğrafların çekilmesini sağlayacaktır. Hangi nesnelere ne zaman hangi enstantane hızını bilmek ve enstantaneye hızlarına hakim olmak çok önemlidir.

Işık fotoğraf makinesine diyafram dan geçtikten sonra sensör üzerinde pozlanır. Enstantane ayarı ile pozlama süresini belirleriz. Enstantane öncelikli mod; Canon makinelerde Tv, Nikon Makinelerde S harfi ile gösterilir. Enstantane öncelikli modda enstantane ayarını siz belirlersiniz, diyafram ayarını ışığın ölçümüne göre makine kendisi belirler. ISO ve pozlama telafisi ile bu ayarları genişletebilirsiniz.

Enstantanenin fotoğrafa etkisi hareket netsizliğidir. Hareketin dondurulması veya hareket hissi vermesinde baş rol oynuyor. Doğru bir enstantane ayaları yaratıcı fotoğrafların çekilmesini sağlayacaktır. Hangi nesnelere ne zaman hangi enstantane hızını bilmek ve enstantaneye hızlarına hakim olmak çok önemlidir.

Enstantane Hızlarını Öğrenin.

Piyasadaki DSLR kameraların enstantane hızı 1/4000 – 30sn. arasındadır. Ancak 1/8000 ve 1/16000 olanları da bulunmaktadır. Alırken 1/8000 tercih etmenizi tavsiye ederim. 1/16000 fiyatları biraz yüksek olabilir. Ayrıca 30 saniye üzerinde bir pozlama yapmak isterseniz makinelerde B (Blum) modu bulunmaktadır. Bu mod geçtiğinizde denklaşöre bir kere basarsınız ve perde açılır. İkinci kez basıncaya kadar sensör pozlanmaya devam eder. Bu şekilde 30 sn üzerine çıkabilirsiniz.

Işık objektiften önce diyaframdan geçer açık perdenden geçtikten sonra sensöre ulaşır. Belirlediğini enstantane süresi boyunca sensör pozlanır. Örneğin. 1/100 seçtiğinizde; sensör bir saniyenin 100’de biri kadar sürede pozlanır. Yani sensörün önünde perde 0,01 saniye açık kalır ve o sürede sensöre ışığın girmesine izin verir. 1/8000 ise 0,000125 saniye perdenin açık olmasını sağlayacaktır. 1”, 4”, 8,” gibi rakamlar ise saniyeni ifade eder. Yani 1 saniye, 4, saniye ve 8 saniye gibi süreler boyunca perde açık kalır.

Diyafram ve enstantane birbirine bağlıdır. Enstantane modunda enstantane değerini değiştirdiğinizde diyafram değeri de değişir. Bu değerler bulunduğunuz ortama göre değişeceğini unutmayın. Çok aydınlık ortamdaki değerler ile çok karanlık ortamdaki değerler aynı olmayacaktır.

Enstantane değeri büyüdükçe fotoğrafın çekim hızı artacaktır. Değer düştükçe çekim hızı yavaşlayacaktır. 1/8000 hızlı, 1/10 yavaş enstantane hızıdır.

Ancak diyafram enstantane ilişkisi kavramak adına aşağıda ki Tablo 1 inceleyebilirsiniz.

	TABLO 1: Diyafram enstantane hızı eşdeğerlik tablosu
Enstantane	1/1000	1/500	1/250	1/125	1/60	1/30	1/15	01/08
Diyafram	f/2.8	f/4	f/5.6	f/8	f/11	f/16	f/22	f/32

Not: Vizörden baktığınızda bu rakamları göreceksiniz. Rakamlardan birinin yanıp sönmesi girdiğiniz değerin yanlış olduğunu belirtmektedir.

Enstantane Hızları

Enstantane değeri fotoğrafta elde etmek istediğiniz etkiye göre değişmektedir. Hızlı giden bir nesneyi dondurmak için yüksek hızlarda çekim yapmanız gerekiyor. Örneğin yolda giden bir arabayı dondurmak için 1/1000 üzerinde enstantane değeri girmeniz gerekiyor. Ancak hareketin etkisini fotoğrafa yansıtmak isterseniz bu sefer 1/25 ve daha altı enstantane değeri girmeniz gerekecektir.

Düşük ışıklı ortamlarda düşük hızlı enstantane değeri girmeniz gerekiyor. Düşük ışıklı ortamda yüksek hızlı bir enstantane değeri fotoğrafınız karanlık çıkmasına neden olacaktır.

Aşırı ışıklı ortamlarda ise de yüksek enstantane değeri girmeniz gerekecektir. Yüksek ışıklı ortamlarda düşük hızda enstantane değeri fotoğrafın beyaz çıkmasına neden olacaktır.

Elde çekimlerde düşük hızlı enstantanelerde elimiz titreyeceği için fotoğrafı titrek çıkacaktır. Çünkü insan sabit dursa bile gözle görünmeyen bir hareketlenmesi mevcuttur. Bu hareketlenme düşük hızlarda fotoğrafın titrek çıkmasına neden olacaktır. Bu titremeyi engellemek için minimum enstantane değerini odak uzunluğu kadar seçmeliyiz. Mesela lensimizin odak uzaklığı 50mm ise enstantane değerimiz minimum 1/50 olması gerekiyor. Bunun altında değerlerde örneğin 1/30 enstantane değerinde fotoğrafımızı titrek çıkmaktadır. Bazı lenslerde veya makinelerde IS (ımage stabilzer) özelliği bulunmaktadır. Bu özellik sayesinde düşük enstantane hızlarında fotoğrafımızı titremeden çekebiliriz. Ancak lensimizde veya makinemizde IS özelliği yoksa düşük hızlarda çekim yapmak için tripot kullanmamız gerekecektir. Tripot yoksa sabit bir yere koyarak da çekim yapabilirsiniz.