Diyafram

28 Şubat 2020 & Cuma

Diyafram, ışığın miktarını kontrol eder.

Diyafram göz bebeği gibi çalışır. Diyafram çalışma prensibini kedilerinin gözlerinden daha net çalışmasını görebilirsiniz.

En sık kullanılan mod diyafram öncelikli moddur. Bu mod ile ışığın şiddetini kontrol edip sanatsal fotoğraflar çekebilirsiniz. O yüzden bu modu çok iyi öğrenmenizde fayda var. Diyafram modu için; mod seçeneğinde Canonda Av. Nikonda A ile seçilir.

Diyafram modda diyafram değerini siz belirlersiniz. Belirlediğiniz diyafram değerine göre fotoğraf makinemiz ışığı ölçümleyerek enstantane değerini otomatik olarak belirler. Her ne kadar enstantane değerini makineniz otomatik olarak belirtse de ISO ve pozlama değeri ayarları ile makinemizin kendi belirlediği enstantane değerine müdahale edebiliriz. ISO ve pozlama değerini ilerleyen yazılarımda detaylı bahsedeceğim.

Diyafram göz bebeği gibi çalışır. Diyafram çalışma prensibini kedilerinin gözlerinden daha net çalışmasını görebilirsiniz. Bir kedinin göz bebeğini incelerseniz ışıkta kısıldığını ve karanlıktan açıldığını göreceksiniz. Gözlerdeki açılıp kısılmasını en net görebileceğiniz hayvan kedidir.

Diyafram Değeri

Diyafram F değeri ile ifade edilir. Diyafram değerleri f/1.2, f/1.4 , f/1.8 , f/2 , f/2.8 , f/4 , f/5.6 , f/8 , f/11 , f/16 , f/22 , f/32 şekildedir. Bu değerlerin her biri bir durak olarak ifade edilir. f/1.2’den f/1,4’de geçerken bir durak geçmiş oluruz. Duraklar arasındaki geçiş ışığı 2 kat azaltır veya 2 kat azaltır. f/1.2 diyaframın en açık olduğu, f/32’de en kısık olduğu değerdir. İlk bakışta bu kafa karışıklığı oluşturabilir. İlk bakışta ters bir ilişki var gibi görünse de aslında doğrusal bir ilişki vardır. Ancak kullanım kolaylığı olması için kullanırken ters ilişki varmış gibi düşünebilirsiniz.

Objektifler diyafram değerleri ile anılır. f/1.2 diyafram açıklığını, f/32’de diyafram kısıklığını ifade eder. Objektiflerin üzerinde yazan diyafram değeri de diyaframın en fazla açılabileceği değeri ifade eder. Objektifin üzerinde f/2.8 yazıyorsa objektifin en açık durumunu ifade ederi. Bazı objektiflerde f yerine 1 rakamı yazabilir.

Diyafram açıklığı objektifin fiyatına büyük ölçüde etki eder. Diyafram açıklığı büyüdükçe objektifin fiyatları da yukarı doğru çıkar.

Diyafram Açıklığı

f/1.8’in diyafram değeri f/34 diyafram değerinden daha açık yani daha büyük olduğundan bahsetmiştim. Şimdi 1.8’in 34’den nasıl büyük olduğuna bakalım.

Diyafram objektifin önünde yer alan sağdaki fotoğrafta göründüğü gibi küçük bir parçadır. 5,7,9 kanattan oluşan modelleri bulunmaktadır. Alacağınız objektif özelliklerinden diyaframın kaç yapraklı olduğuna bakabilirsiniz. Yaprak sayısı arttıkça fotoğraftaki keskinlik artacaktır. Yandaki fotoğraf farklı diyafram aralıklarını göstermektedir.

Bu diyaframın açıklığının çapının milimetre cinsinden bakalım. 50m F/1.8 diyafram açıklığı olan bir lens üzerinden örnek vereceğim.

Makinemizden diyafram değerini 1.8 olarak ayarladığımızda yandaki gibi açıklık olacaktır.

Odak uzaklığını Diyafram açıklığına böldüğümüzde diyafram çapını bulabiliriz.

50/1.8 =42.37 mm diyafram açıklığı.

Yandaki; diyafram açıklığı f/32’dir.

50/32=1,56 mm diyafram açıklığı.

Bu neden ötürü f/1.8 diyafram açıklığı f/32’den daha büyüktür. Görüldüğü üzere f değeri küçüldükçe diyafram çapı büyüyor yani diyafram açılıyor. f değeri büyüdükçe de diyafram çapı azalıyor yani diyafram kısılıyor.

Elbette bu bilgiyi fotoğraf çekerken kullanmaya gerek yok. Ancak diyafram konusunun iyi pekiştirilmesi için bu formülün bilinmesinde fayda görüyorum. Sonuçta F değeri ile ilgili aşağıdaki sonuç ortaya çıkıyor.

f/8 < f/4 < f/ 2.8

F değeri küçüldükçe objektiflerde ki fiyat artışının sebebi budur. Diyaframın çapı büyükçe objektif için kullanılan tüm malzemeler de büyüyecektir. Bu büyüme hem fiyata hem de objektifin ağırlığına direk olarak etki ediyor.

Diyaframın Etkisi

Diyafram net alan derinliğine etki eder. Fotoğrafın net ya da bulanık çıkmasını kontrol eder. Fotoğrafın bulanık çıkması normalde istemeyen bir durumdur. Buna aynı zamanda diyaframın kusuru olarak görebilirsiniz. Ancak bu kusuru çok iyi kullanarak etkileyici fotoğraflar elde edebilirsiniz. Arka planı flu yapmak için diyaframın an açık hale getirmeniz gerekiyor.

Diyaframı kıstıkça içeri giren ışığın miktarı artar ancak net alan derinliği azalır. Diyaframı açtıkça içeri giren ışığın miktarı azalır ancak net alan derinliği artar.

Her iki fotoğraf da 50mm lens ile çekildi. Soldaki fotoğraftaki diyafram aralığı f/2.8 sağdaki fotoğraf da ki diyafram aralığı ise f/9 ile çekilmiştir.

Ne Zaman Kullanmalı?

Işık fotoğraf için olmazsa olmaz. Diyaframda aracılığı ile bu ışığı ne kadar kullanmak istediğimizi belirleriz. Diyafram alan derinliği ile birlikte konunu etkisi de belirlediği için diyafram ayarına hâkim olmamız gerekiyor. Diyaframı çok iyi anlamak için bol bol pratik yapmak gerekiyor.

Portre Fotoğrafları:

Arka plan flu portre fotoğrafları herkesin ilgisini çektiğini gibi etkileyici fotoğraflar çekebilirsiniz. Bunun için açık diyafram kullanmanızı öneririm. f/1.8, f/2,8 aralığı genelde kullanılan diyafram açıklığıdır.

Makro Fotoğraflar:

Makro fotoğraf da konuyu ön plana çıkarmak ve konuya vurgu yapmak tercih edilir. O yüzden genelde konu ve arka plan birbirinden ayrılır. Konu ve arka planı birbirinden ayırmak içinde açık diyafram kullanıp arka planı flu olarak fotoğraf çekebilirsiniz. f/2.8 ideal diyafram açıklığıdır.

Manzara Fotoğrafları:

Manzara fotoğraflarında tek bir obje yada konu mankeni yoktur. Tüm manzaranın net ve açık bir şekilde fotoğraflamak gerekir. O yüzden burada kısık diyafram değeri kullanılmalıdır. F/9 ve F/11 genelde kullanılan diyafram açıklığıdır.

Gece veya Düşük Işık Ortamda Fotoğraf

Işığın yetersiz olduğu durumlarda fotoğrafın daha iyi çıkması için diyaframı açmanız gerekecektir. Kısık diyaframlar düşük ışıkta fotoğrafınız karanlık çıkacaktır. O yüzden düşük ışıkta diyaframınızı açmalısınız.

Diyafram ile ilgili söylenebilecek daha çok konu var. Ancak ilk etapta bu kadar bilgi yeterlidir. İlerleyen haftalarda bu konuyu daha derinlemesine ele alacağım.